Można je również ukryć w estetycznych listwach przypodłogowych, które zapewniają łatwy dostęp do instalacji w razie awarii.
SYSTEMY INSTALACYJNE
W domu jednorodzinnym o kilku kondygnacjach prowadzi się zazwyczaj dwa piony. W domu parterowym zamiast nich pojawia się przewód główny wychodzący z kotła. W poziomie instalacje prowadzi się najczęściej systemem dwururowym - trójnikowym, rzadziej - systemem rozdzielaczowym.
Trójnikowy. Rury prowadzi się w układzie szeregowym - od pionu odchodzi wspólny poziom, od którego wyprowadzane są podejścia do poszczególnych baterii albo grzejników, np. w obrębie jednego pomieszczenia. Podejścia są łączone z poziomem trójnikami - stąd nazwa systemu.
Rozdzielaczowy. Woda doprowadzana jest pionem do rozdzielaczy. Jeśli na kondygnacji jest łazienka, potrzebny jest oddzielny rozdzielacz do wody, oddzielny do centralnego ogrzewania. Z rozdzielaczy woda jest przesyłana rurami do odbiorników. W tym systemie miękkie rury (z miedzi lub tworzywa) w osłonach prowadzi się najczęściej w wylewce podłogowej po najkrótszej linii - od rozdzielacza do punktów poboru bądź grzejników. Odcinki rur zatapiane w wylewce nie powinny być łączone!
KOMPENSACJA WYDŁUŻEŃ
Pod wpływem gorącej wody wydłużają się wszystkie rodzaje rur. Rury miedziane ok. 1,7 raza bardziej niż stalowe. W przypadku rur tworzywowych najbardziej wydłużają się te wykonane z PE-X i PP (ok. 15 razy bardziej niż stal), najmniej rury z PVC i CPVC („tylko" ok. 8 razy bardziej niż stal). Przykładowo, 10-metrowy odcinek rury z PE-X wskutek wzrostu temperatury o 50°C wydłuży się ok. 9 cm. Taki ruch rur może spowodować poważne uszkodzenia instalacji. Jak do tego nie dopuścić?
Najprostszym rozwiązaniem jest oczywiście wybór takich rur, które wydłużają się stosunkowo nieznacznie, czyli np. tworzywowych z wkładką aluminiową (np. PP) lub wielowarstwowych (np. PE-X/Al/PE-X). Innym rozwiązaniem jest zaplanowanie miejsc, w których rury będą mogły się odkształcać i przygotowanie instalacji pod tym kątem.
Najlepiej wykorzystać naturalne załamania instalacji (np. w narożniki ścian) i zamontować tam podpory, na których rura będzie się tylko opierała. Dzięki temu będzie miała możliwość ruchu, a więc również samokompensacji. Po specjalne odcinki rur zwane kompensatorami ukształtnymi trzeba sięgać w zasadzie dosyć rzadko. Tylko tam, gdzie samokompensacja okazuje się niewystarczająca.
Aby ruch rur nie powodował uszkodzeń instalacji, w bruzdach i na stropach układa się je w osłonach typu peszel. Do ustabilizowania rurociągu wystarczają zazwyczaj stałe mocowania przy przejściach przez stropy. Są one także niezbędne w pobliżu punktów poboru wody oraz przy grzejnikach.
Uwaga! W miejscach przejść przez przegrody wszystkie rury powinny być przeprowadzane przez tuleje ochronne wypełnione elastycznym szczeliwem.
STRUKTURA SIECI
Domową sieć wodną tworzą piony, gałązki oraz podejścia, które najlepiej ukryć w bruzdach ściennych. Przewody z tworzyw sztucznych coraz częściej „wpuszcza" się w podkładową warstwę podłogi. Pozwala to na odejście od tradycyjnej zasady, że rury powinny biec równolegle lub prostopadle do ścian czy stropów. Przed wykonaniem podłogi układa się je najkrótszą drogą do każdego z odbiorników, a następnie pokrywa warstwą wylewki. Przebieg rur warto dokładnie zaznaczyć na planie pomieszczenia. Pozwoli to na łatwiejsze ich odnalezienie w razie awarii lub przeróbek instalacji.
Piony należy umiejscawiać je w taki sposób (w stosunku do odbiorników), aby łączna długość gałązek była jak najmniejsza. Jeżeli pion za pośrednictwem jednej gałązki zaopatruje kilka odbiorników, to bliżej niego powinny znaleźć się te, które wymagają przewodu doprowadzającego wodę o największym przekroju. Pozwala to na stopniowanie średnicy gałązki. Najgrubsza jest przy pionie, potem (po kolejnych trójnikach redukcyjnych i podejściach) robi się coraz cieńsza.
Gałązki w instalacjach tradycyjnych prowadzi się przeważnie równolegle (jedna nad drugą). Jeżeli rura z ciepłą wodą nie jest zaizolowana termicznie, to powinna być umieszczona nad rurą z wodą zimną. W przeciwnym razie otaczające ją powietrze podgrzewałoby sąsiedni przewód. Podejścia są krótkimi odcinkami rur, które łączą gałązki z poszczególnymi odbiornikami wody. Skrzyżowania z innymi instalacjami.
W budynku trudno jest uniknąć sytuacji, w której instalacje różnego rodzaju krzyżują się ze sobą. Co więcej zdarza się, że domowe instalacje „biegną" obok siebie na dłuższych odcinkach. W takich przypadkach obowiązują pewne zasady, których należy koniecznie przestrzegać. Przewody wodociągowe muszą znajdować się pod elektrycznymi i gazowymi!
Nigdy odwrotnie! Przewody zimnej wody powinny być umieszczone pod przewodami wody ciepłej. Jeśli przewody trzeba ułożyć równolegle, to elektryczne muszą być oddalone od wodnych co najmniej o 50 cm, gazowe zaś - o minimum 15 cm.
ROZDZIAŁ GÓRNY I DOLNY
Woda może być dostarczana do punktów poboru lub grzejników od góry lub od dołu.
W instalacjach z rozdziałem górnym cała ogrzana w kotle woda jest kierowana rurą zasilającą (tzw. przewodem wznośnym) o dużej średnicy na najwyższą kondygnację, do zbiornika. Tam jest rozdzielana do poszczególnych pionów zasilających. Woda jest najczęściej podnoszona grawitacyjnie, chociaż układ może być wspomagany pracą pompy. W najwyższym punkcie instalacja taka wymaga zamontowania urządzenia do odpowietrzania.
Taki sposób prowadzenia rur jest szczególnie korzystny w instalacjach grawitacyjnych z kotłem na paliwo stałe. Przewody instalacji z rozdziałem górnym mogą mieć średnice mniejsze niż podobne z rozdziałem dolnym. Odcinki rur, którymi woda dopływa do grzejników, w instalacjach z rozdziałem górnym są dłuższe niż w przypadku rozdziału dolnego, dlatego większe są w nich straty ciepła.
W instalacjach z rozdziałem dolnym woda dostarczana jest do punktów poboru od dołu, zatem w instalacji stale musi być utrzymywane ciśnienie. Rura zasilająca i powrotna są prowadzone obok siebie na najniższej kondygnacji - najczęściej pod stropem piwnicy.
Z rury zasilającej, podobnie jak w ukłądach z rozdziałem górnym, woda jest rozdzielana do pionów, a z nich - do grzejników w poszczególnych pomieszczeniach. Również i ta instalacja wymaga odpowietrzenia w najwyższych punktach.
(Fotografia tytułowa: Aquaterm)
Najczęściej komentowane