W instalacjach domowych stosuje się następujące tworzywa:
PVC i jego pochodna CPVC (chlorowany polichlorek winylu). Rury z tych materiałów przeznaczone są do wykonywania instalacji, w których temperatura przepływającego czynnika nie przekracza 40°C oraz nie spada poniżej 0°C. PVC i CPVC nie są odporne na rozciąganie i zginanie. PVC używane jest do instalacji, którymi przepływa woda zimna, a CPVC (zakres temperatury od 0 do 100°C) można używać nie tylko do wody ciepłej, ale również do centralnego ogrzewania.
Polietylen (PE). W instalacjach domowych rury mogą być wykonane z polietylenu niskiej gęstości, tzw. miękkiego (PE-LD - Low Density Poliethylen) lub też wysokiej gęstości, czyli twardego (PE-HD - High Density Poliethylen). Oba rodzaje przeznaczone są do zimnej wody, która w instalacji wykonanej z tych rur nie powinna przekraczać temperatury 20°C. Zaletą PE jest odporność na niską temperaturę (do -25°C). Dzięki temu można instalować je również na zewnątrz. Z PE-LD należy wykonywać instalacje niskociśnieniowe, a z PE-HD - wysokociśnieniowe. Wszystkie rury z polietylenu są elastyczne i sprzedawane w zwojach. Można je mocno wyginać, a co za tym idzie przynajmniej częściowo zaoszczędzić na kształtkach.
Polietylen sieciowany (PE-X). Taki polietylen poddany jest specjalnej obróbce i występuje w kilku odmianach (nieco różniących się między sobą właściwościami). Jest to materiał elastyczny i odporny na naprężenia. Wykonane z niego rury charakteryzuje tzw. pamięć kształtu oraz odporność w zakresie temperatur od -10 do 95°C. Można zatem wykonywać z nich instalacje zimnej i ciepłej wody oraz instalacje grzewcze. Rury z polietylenu sieciowanego produkowane są również z wkładką antydyfuzyjną, ograniczającą przenikanie tlenu do ich wnętrza.
Polipropylen (PP). Jest to materiał odporny na działanie temperatury od -40°C do 90°C. Nadaje się zatem do wykonywania instalacji wodnych i c.o. Rury polipropylenowe są dość sztywne i dzięki temu można z nich układać instalacje w systemie tradycyjnym (złożone z pionów, gałązek i podejść). Aby zmniejszyć wydłużalność cieplną polipropylenu, w rurach przeznaczonych do centralnego ogrzewania stosuje się wkładkę aluminiową lub warstwę wzmocnioną włóknem szklanym.
Polibutylen (PB). Wykonane z niego rury charakteryzuje elastyczność oraz pamięć kształtu. Są one ponadto odporne na temperaturę do 90°C i zachowują elastyczność do -15°C. Dzięki temu instalacje z tego materiału można układać również zimą. Odporność PB na niskie temperatury jest tak znaczna, że jeśli nawet powstanie w rurze korek lodowy, to jedyną konsekwencją będzie jej rozszerzenie się w danym miejscu. Po stopnieniu zatoru rura wróci natomiast do pierwotnego kształtu. Z polibutylenu wykonuje się instalacje zimnej i ciepłej wody.Do instalacji grzewczych przeznaczone są rury z powłokami antydyfuzyjnymi.
Rury warstwowe. To rozwiązanie pozwalające połączyć najlepsze właściwości metali oraz tworzyw. Rury składają się z trzech warstw: wewnętrznej i zewnętrznej z polietylenu PE -HD, sieciowanego PE -X lub polipropylenu oraz przekładki z folii - najczęściej aluminiowej. Tworzywo nadaje odporność chemiczną, gładkość powierzchni zewnętrznej, izolacyjność cieplną oraz tłumi szumy instalacyjne. Metal zapobiega natomiast przenikaniu tlenu do wnętrza rury, zmniejsza jej rozszerzalność cieplną, eliminuje pamięć kształtu, zwiększa też odporność na temperaturę. Te cechy sprawiają, że rury warstwowe stosuje się przede wszystkim w instalacjach grzewczych.
Natomiast rury warstwowe w otulinach zabezpieczają instalację zimnej wody przed roszeniem, a ciepłej - przed stratami ciepła. Ich dodatkową zaletą jest dobre tłumienie szumów. Powierzchnia wewnętrzna rur tworzywowych jest nawet kilkaset razy gładsza niż stalowych. Zmniejsza to w dużym stopniu opory przepływu, a na ściankach nie tworzą się osady. Tworzywa sztuczne są obojętne chemicznie, więc nie wchodzą w reakcję z wodą ani zawartymi w niej związkami. To duża zaleta. Są jednak również i wady. Większość tworzyw (z wyjątkiem polibutylenu) znacznie gorzej od miedzi i stali chroni rury przed rozwojem flory bakteryjnej. Zależnie od rodzaju tworzywa, rury sprzedawane są w zwojach lub odcinkach prostych. Te w zwojach są elastyczne, można więc stosować je w instalacjach ogrzewania podłogowego, gdzie muszą być wyginane i nie powinny być łączone na długości.
Trzeba jednak zwracać uwagę na najmniejszy dopuszczalny promień gięcia konkretnych rur. Nadmierne wyginanie powoduje bowiem pęknięcie materiału. Rury z tworzyw nie przenoszą drgań i tłumią wibracje. Trwałość instalacji zależy od temperatury i ciśnienia przesyłanej wody. Zbyt wysoka temperatura przyspiesza procesy starzenia się materiału. Najbardziej odporne są na nią: polipropylen, polibutylen (do 90°C), PE-X i rury wielowarstwowe (do 95°C). Najdłużej wytrzymują zatem instalacje zimnej wody, ale i tu pojawiają się wyraźne różnice - na niską temperaturę najmniej odporne są rury z PVC (do 0°C), najbardziej - polipropylen (do -40°C).
 |
| Takie rury stosuje się w instalacjach wewnętrznych z.w., c.w.u. i c.o. fot.Wavin Ekoplastik |
Podstawową wadą rur „plastikowych" jest łatwość z jaką tlen przenika przez ich ścianki (im wyższa temperatura czynnika roboczego w rurze, tym więcej tlenu się przedostaje). Nie ma to wprawdzie wpływu na trwałość samych przewodów, ale tlen w wodzie działa niekorzystnie na wszystkie elementy oraz urządzenia metalowe w instalacji (sprzyja ich korozji).
Z tego względu do instalacji centralnego ogrzewania i c.w.u. bardziej nadają się rury z powłoką antydyfuzyjną (ograniczającą przenikanie tlenu do ich wnętrza), albo z wkładką metalową, która całkowicie uszczelnia rurę i ogranicza zmiany wymiarów pod wpływem zmieniającej się temperatury.
(Fotografia tytułowa: Wavin Ekoplastik)