Kotły gazowe mogą być jedno- lub dwufunkcyjne. Różnić może je ponadto typ palnika, a tym samym sposób instalacji. Kotły gazowe mogą mieć otwartą lub zamkniętą komorę spalania. W pierwszym przypadku powietrze potrzebne do spalania pobierane jest z pomieszczenia, w którym zainstalowane jest urządzenie, w drugim natomiast doprowadzane z zewnątrz. Kocioł z zamkniętą komorą spalania ma nieco inne wymagania instalacyjne, eksploatacyjne, a przy tym wyższą sprawność od swego „kuzyna" z komorą otwartą.
Niestety wszystko to za wyższą cenę. Oddzielną grupę stanowią kotły kondensacyjne, w których wykorzystuje się ciepło kondensacji, czyli skraplania pary wodnej zawartej w spalinach. Jeżeli spaliny zostaną schłodzone poniżej punktu rosy, to zawarta w nich para wodna zmienia stan skupienia z gazowego na ciekły. Powstające w tym procesie ciepło podgrzewa dodatkowo wodę kotłową. Najwyższą sprawność tego rodzaju urządzenia osiągają, gdy temperatura wody grzewczej wynosi 40-50°C, a temperatura wody powracającej jest możliwie najniższa. W związku z tym kotły kondensacyjne przeznaczone są przede wszystkim do instalacji niskotemperaturowych (zwłaszcza ogrzewania podłogowego). Skropliny powstające w cz asie kondensacji pary wodnej odprowadza się najczęściej do kanalizacji.
PALNIK...
...umieszczony jest w komorze spalania. Najlepsze są te typy, które mają modulowaną (czyli płynną) regulację. Im większy jest zakres modulacji, tym większą sprawność osiąga urządzenie. W odróżnieniu od kotłów wyposażonych w palniki z modulowaną regulacją, kotły z palnikami jednostopniowymi pracują w trybie włącz/wyłącz, nawet jeżeli zastosowana jest regulacja pogodowa.
W kotłach gazowych stosuje się palniki modulowane, w olejowych natomiast palniki jedno- albo dwustopniowe. Palniki gazowe w zależności od sposobu doprowadzenia gazu mogą występować jako atmosferyczne lub wentylatorowe (nadmuchowe):
• w atmosferycznych powietrze potrzebne do spalania gazu jest zasysane wskutek różnicy ciśnień i takie palniki stosuje się tylko w kotłach gazowych małej mocy;
• w wentylatorowych powietrze jest nadmuchiwane.
Kotły olejowe wyposażone są w palniki wentylatorowe, w których ciśnienia powietrza i oleju są tak regulowane, aby ograniczać do minimum emisję szkodliwych związków. Niektóre typy kotłów mogą pracować zarówno na olej, jak i na gaz. Wymaga to wybrania odpowiedniego typu palnika lub zakupu palnika dwupaliwowego. Nowoczesne kotły wyposażone są w zapłon elektroniczny - palnik zapala się od iskry w momencie włączania kotła.
RODZAJ KOMORY SPALANIA...
...decyduje o tym jak zbudowana będzie instalacja grzewcza. Jeśli kocioł ma komorę otwartą, a więc pobiera powietrze do spalania z pomieszczenia, w którym jest zainstalowany, to spaliny z takiego kotła trzeba wyprowadzać na zewnątrz kominem. W przypadku kotłów z zamkniętą komorą spalania komin zastąpiony jest przewodem powietrzno spalinowym, zbudowanym z dwóch współśrodkowo umieszczonych rur (jedna w drugiej).
Rurą zewnętrzną dopływa do kotła powietrze atmosferyczne, natomiast wewnętrzną usuwane są spaliny. Kocioł tego rodzaju można zamontować w dowolnym pomieszczeniu domu, a nawet ukryć w szafce kuchennej. Wprawdzie koszt kotła z zamkniętą komorą spalania jest wyższy niż urządzenia z komorą otwartą o analogicznej mocy, warto jednak pamiętać, że jego montaż nie wymusza wykonania dodatkowej wentylacji nawiewno-wywiewnej (niezbędnej w pomieszczeniu, w którym pracuje kocioł z otwartą komorą spalania).
PRODUKCJA CIEPŁEJ WODY...
...może być rozwiązana na kilka sposobów. Kocioł dwufunkcyjny może podgrzewać zarówno wodę krążącą w grzejnikach, jak i c.w.u. do zmywania, kąpieli itd. (krąży ona w dwóch niezależnych obiegach). To najbardziej ekonomiczne źródło ciepła w domu, jeśli zapotrzebowanie na wodę użytkową jest umiarkowane. Dla większej liczby domowników zdecydowanie korzystniejszym rozwiązaniem jest kocioł jednofunkcyjny z zasobnikiem ciepłej wody (zasobnik taki może również współpracować z kotłem dwufunkcyjnym). Gromadzenie ciepłej wody związane jest wprawdzie z pewnymi stratami energii, ale ciepłą wodę uzyskuje się niemal natychmiast (bez czekania).
Oczywiście pod warunkiem, że zasobnik znajduje się blisko punktów poboru, co pozwala uniknąć czekania, aż z rur spłynie zimna woda. Jeśli z jakichś względów zasobnik musi znajdować się w sporej odległości od punktów poboru, warto zamontować obieg cyrkulacyjny, którym woda będzie krążyć między najdalej położonym odbiornikiem ciepłej wody, a kotłem. Zapewnimy w ten sposób komfort użytkowania instalacji (nie trzeba czekać na spłynięcie zimnej wody z rur).
DOBÓR MOCY GRZEWCZEJ KOTŁA...
związany jest ściśle z wielkością domu oraz jego izolacyjnością (akumulacją ciepła). Przy obliczaniu mocy kotła dwufunkcyjnego trzeba ponadto uwzględnić liczbę domowników. Można przyjąć, że do ogrzewania pomieszczeń o standardowej wysokości 2,5 m w poprawnie ocieplonym domu, potrzeba około 70 W mocy kotła na 1 m2 powierzchni. Zapotrzebowanie przeciętnego domu jednorodzinnego na ciepło zaspokaja przeważnie kocioł o mocy 23-26 kW.
W domu nieocieplonym zapotrzebowanie to może być natomiast nawet półtorakrotnie większe. Wybierając kocioł warto pamiętać, że jego maksymalne możliwości są wykorzystane zaledwie przez kilkanaście dni w roku. Ponad 90% sezonu grzewczego pracuje on ze sporym zapasem mocy, a w ciągu roku jest ona wykorzystywana średnio w 40%.
STEROWANIE...
...pozwala na regulowanie mocy nowoczesnych palników. Kotły olejowe i gazowe bardzo dobrze współpracują z automatyką i pozwalają uzyskać spore oszczędności. Podstawowym i najprostszym układem sterującym jest czujnik temperatury zainstalowany w pomieszczeniu. Stałą, zadaną temperaturę utrzymuje on wysyłając do palnika odpowiednie sygnały: „grzać mocniej", „grzać słabiej".
Trzeba jednak pamiętać, że system grzewczy ma pewną bezwładność cieplną. Przez jakiś czas po zmniejszeniu płomienia woda płynąca w rurach jest cieplejsza od zadanej, a po jego zwiększeniu trzeba również odczekać, zanim się nagrzeje. Kotły można wyposażyć ponadto w tzw. automatykę pogodową. Do układu sterowania trafiają wówczas dane z czujnika temperatury umieszczonego na zewnątrz budynku. Na podstawie wszystkich zebranych informacji (z wnętrza i z otoczenia domu) odpowiednio zaprogramowany mikroprocesor ustala najlepszy sposób grzania.
Może on m. in. korygować z wyprzedzeniem parametry pracy kotła, jeżeli zmienia się temperatura zewnętrzna. Spore oszczędności może zapewnić programator czasowy, który pozwala nastawiać pożądaną temperaturę nie tylko w zależności od pory dnia, ale z uwzględnieniem cyklu tygodniowego. W kotłach dwufunkcyjnych można ustawić stałą temperaturę wody użytkowej (zwykle na 50-55°C).
(Fotografia tytułowa: Vaillant)
Najczęściej komentowane